Tổng quan về ca cao và bột ca cao Việt Nam
Mặc dù ca cao không phải là sản phẩm nông nghiệp chủ đạo của Việt Nam, nhưng hạt ca cao của chúng ta lại được đánh giá là chất lượng cao và hương vị độc đáo. Đây cũng được coi là điểm mạnh và có tiềm năng đối với ngành trồng trọt ca cao trong nước.
1. Ca cao Việt Nam có hương vị ngon nhất thế giới
International Cocoa Council - Hội đồng Ca cao Quốc tế đã xếp Việt Nam là quốc gia nuôi trồng ca cao có thành phẩm đạt hương vị tốt và thơm ngon. Sau khi nhận giải thưởng Ca cao chất lượng vào năm 2013 diễn ra tại Pháp, ca cao của Việt Nam đã được đưa vào danh sách các quốc gia sản xuất nông sản ca cao có hương vị tốt hàng đầu trên thế giới, do ICC công nhận. Điều này đồng nghĩa với việc, Việt Nam là quốc gia thứ 23 trong tổng số 60 quốc gia trên thế giới có sản xuất hạt ca cao. Bên cạnh Việt Nam, chỉ có một nước ở châu Á khác cũng lọt vào danh sách này là Indonesia.
Hội đồng Ca cao Quốc tế cũng đánh giá cụ thể về tỷ lệ sản lượng ca cao đạt tiêu chuẩn. Theo đó, Việt Nam có khoảng 40% sản lượng ca cao đạt hương vị chất lượng cao. So với Indonesia, tỷ lệ hạt ca cao có hương vị tốt của Việt Nam lớn hơn hẳn. Tuy nhiên, so với những quốc gia khác trong danh sách thì tỷ lệ này của Việt Nam còn khá khiêm tốn.
2. Tiềm năng của ca cao Việt Nam
Trong những năm gần đây, đã có rất nhiều dự án nước ngoài đổ vào Việt Nam nhằm mục đích khuyến khích người dân trồng nhiều ca cao có chất lượng tốt hơn. Mặc dù sản lượng ca cao của Việt Nam còn ít, nhưng lại nhận được sự quan tâm của nhiều “ông lớn” trong ngành. Điều này đã khiến nhiều người liên tưởng đến một hành trình dài hơn 1 thế kỷ để có thể đi đến vị trí đứng đầu thế giới của cây cà phê.
Vào năm 2013, theo số liệu được công bố từ Tập đoàn lương thực Mars Icoporated, trên toàn thế giới đã thiếu hụt khoảng 160.000 tấn ca cao. Con số này đã lên đến 1 triệu tấn ở năm 2020 do nhu cầu sử dụng tăng cao, cùng với sự sụt giảm sản lượng ở các nước đang có thế mạnh về trồng trọt ca cao như Bờ Biển Ngà. Hơn nữa, các quốc gia trồng ca cao ở Châu Á, điển hình là Indonesia, quốc gia có sản lượng sản xuất ca cao đứng thứ 3 trên thế giới cũng suy giảm cả về chất lượng và sản lượng ca cao.
Chỉ riêng Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia đã chiếm khoảng 2.8 tỷ người, nên sức tiêu thụ ca cao của 3 quốc gia này cũng rất lớn, bình quân khoảng 0.06kg/1 người/1 năm. Số liệu này chưa tính đến Nhật Bản, quốc gia có lượng tiêu thụ socola lớn nhất Châu Á, bình quân khoảng 1.8kg/1 người/1 năm. Dự đoán, Châu Á sẽ trở thành thị trường tiêu thụ socola vô cùng lớn trong tương lai. Các nhà kinh doanh trên thế giới cũng đã nhìn ra được vị trí đắc địa của Việt Nam, quốc gia sẽ trở thành nơi cung cấp hạt ca cao mới, đầy tiềm năng và triển vọng cho cả khu vực.
Mặc dù sản lượng xuất khẩu ca cao của Việt Nam chỉ từ vài trăm đến vài ngàn tấn, nhưng điều đáng nói là chất lượng hạt ca cao của chúng ta không hề thua kém so với các quốc gia khác trên thế giới. Những sản phẩm ca cao có xuất xứ từ Việt Nam được các công ty thu mua đánh giá là có chất lượng cao nhất ở khu vực Châu Á do được lên men đúng như quy trình, phù hợp để chế biến thành những loại socola thượng hạng.
Ca cao của Việt Nam hiện nay có tới 95% là ca cao lên mẹ, kích cỡ hạt đạt trung bình khoảng 80 - 100 hạt/lượng và được xếp vào danh sách những loại ca cao có chất lượng cao trên toàn thế giới, vượt qua cả Indonesia (quốc gia chỉ bán hạt thô), và xếp vào chung nhóm với quốc gia có sản lượng sản phẩm cao như Brazil, Bờ Biển ngà hay Ghana.
Những năm gần đây, nhiều công ty thu mua lớn đã đầu quân vào thị trường Việt Nam ngay từ những ngày đầu trồng ca cao, và dường như đã có sự cạnh tranh nhằm mục đích chiếm lĩnh thị trường béo bở này. Điển hình nhất phải kể đến là Mars đã cho xây dựng Trung tâm Phát triển ca cao taiji xã Cư Huê ở Đắk Lắk với mục tiêu chuyển giao cây giống, đồng thời tập huấn kỹ thuật cho người dân địa phương. Ngoài ra, Cargill cũng có trạm thu mua, tư vấn kỹ thuật tại xã Hòa Thuận ở Buôn Ma Thuột. Puratos Grand Place Việt Nam đã xây dựng nhà máy thu mua và sơ chế ca cao, hợp tác cùng nhiều đối tác hỗ trợ khác, để tư vấn quy trình chăm sóc cây trồng cho bà con bản địa ở tỉnh Bến Tre.
Như vậy có thể nói tiềm năng của hạt ca cao ở Việt Nam trong tương lai là rất lớn. Chính vì thế nên các thương hiệu thuần Việt cũng đã và đang đẩy mạnh đầu tư cả về nhân lực và các trang thiết bị hiện đại để có thể cạnh tranh với những sản phẩm nhập ngoại cũng như những nhà đầu tư ngoại quốc.